2021-12-18
LIST RADY
DS. RODZINY KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI
NA
NIEDZIELĘ ŚWIĘTEJ RODZINY
Umiłowani w
Chrystusie siostry i bracia!
Liturgia dzisiejszej
niedzieli zachęca nas do ufnego zawierzenia naszych rodzin Świętej Rodzinie oraz
do odnowienia przyrzeczeń małżeńskich. Perykopa ewangeliczna o odnalezieniu Jezusa
przez rodziców w świątyni opowiada o relacjach, które łączyły Maryję, Józefa i
Jezusa. Rodzice odnaleźli bezpieczeństwo, radość szczęśliwej rodziny i pokój
serca, gdy budowali wzajemne więzi na Bogu. Święta Rodzina uczy nas czułej,
odpowiedzialnej i ofiarnej miłości, umiejętności słuchania, gotowości do pomocy
i nieustannego poszukiwania Bożej woli w codziennym życiu.
Małżeństwo
chrześcijańskie nie opiera się wyłącznie na uczuciach i wzajemnej umowie. Miłość
jest wzniosła i piękna, ale też bywa zmienna i ulotna. Kobieta i mężczyzna w
sakramencie małżeństwa otrzymują pomoc od Boga: to co ludzkie i kruche zostaje
potwierdzone i wzmocnione Bożą łaską. Jakże budujący jest obraz pełnych
szacunku dla siebie małżonków, otwartych na życie i troszczących się o dzieci,
którzy traktują rodzinę jak skarb i dar od Boga. Godne uznania są również
rodziny wielopokoleniowe. Jednak byłoby naiwnością nie dostrzegać kryzysu
małżeństwa i rodziny. Zasmucają rozpadające się małżeństwa, przeróżne
uzależnienia, ucieczka przed odpowiedzialnością, materializm i konsumpcjonizm. Podważane
są fundamenty rodziny, co uderza w samą istotę małżeństwa jako związku kobiety
i mężczyzny oraz lekceważona jest wartość życia od poczęcia do naturalnej
śmierci. Rodzina jest święta i kluczowa dla właściwego rozwoju człowieka, dlatego
nie należy jej poddawać eksperymentom społecznym lub wpływom współczesnych
utopii. Warto więc przypomnieć pewne podstawowe elementy nauczania Kościoła na
temat małżeństwa i rodziny.
Rodzina
Bogiem silna
Św. Jan Paweł II
określił rodzinę jako pierwszą i podstawową drogę Kościoła (LdR 2). Rodzina jest
w wymiarze ogólnospołecznym i religijnym najstarszą, powszechną i naturalną
wspólnotą, która funkcjonuje we wszystkich kulturach. Można stwierdzić, że jest
ona najcenniejszym dobrem ludzkości (FC 1). Rodzina stanowi egzystencjalny
horyzont człowieka i w niej rodzą się życiowe powołania. Pełne oddania życie w
rodzinie zgodnie z zamysłem Boga jest drogą prowadzącą do zbawienia. Pomimo
kryzysu życia rodzinnego pragnienie trwałej miłości małżeńskiej i bezpiecznej
rodziny jest wciąż zapisane głęboko w sercu człowieka.
Bł. kard. Stefan
Wyszyński wielokrotnie wzywał rodziny, aby były silne Bogiem, gdyż tylko
wówczas będą zdolne pokonać trudności i przetrwać nawet największe życiowe
burze. Znaczenie rodziny staje się w pełni zrozumiałe dopiero w powiązaniu z Bożym
Narodzeniem i osobą Jezusa Chrystusa. W Chrystusie zawiera się pełna prawda o
człowieku, widzianym zarówno w perspektywie tajemnicy Stworzenia, jak i
Odkupienia. Ten, który jest obrazem Boga niewidzialnego (Kol 1, 15), jest
zarazem doskonałym człowiekiem. Chrystus objawia w pełni człowieka samemu
człowiekowi. Wzrastał w Nazarecie w zaciszu środowiska domowego, wśród
codziennych zajęć, modlitwy i kontaktów z sąsiadami. Jego rodzina przyjęła i
strzegła Go z miłością, wprowadzała w życie w posłuszeństwie wobec tradycji
religijnej i towarzyszyła Mu aż do osiągnięcia dojrzałości i rozpoczęcia
publicznej działalności. W rodzinie Jezusczynił postępy w mądrości, w latach i łasce u Boga i u ludzi (Łk 2,52).
Wkroczenie Boga w
historię świata pozostaje w ścisłym związku z ludzką rodziną. Nic już bardziej
doniosłego i świętego nie może wydarzyć się w rodzinie. Od momentu Wcielenia
rodzina jest swoistym sanktuarium, w którym zamieszkał Bóg.
Szczególnym wyróżnieniem dla rodziny jest podniesienie małżeństwa do
godności sakramentu, a więc widzialnego i skutecznego znaku łaski Bożej. O
znaczeniu rodziny przekonuje również fakt, że bywa ona nazywana Kościołem
domowym, a Kościół, próbując opisać swoją istotę, sięga wiele razy do
obrazów z życia rodzinnego. Kościół określa siebie rodziną Bożą, Oblubienicą
Chrystusa lub Matką, a Boga nazywa Ojcem. Wewnętrzna jedność
rodziny, jej nakierowanie na życie w kontekście relacji ofiarnej miłości, sprawiają,
że jest ona obrazem Kościoła.
Zadania
rodziny
Pierwszym i podstawowym
celem rodziny chrześcijańskiej jest komunia osób, a także wspólnota
pokoleniowa, czyli jedność matki, ojca, dzieci i krewnych. Rodzina,
zapoczątkowana w przymierzu małżeńskim, urzeczywistnia się w pełni w
rodzicielstwie. Zatem rodzina ma obowiązek pogłębiać więź na płaszczyźnie
związku ciał i dusz, charakterów, serc, umysłów i dążeń osób ją tworzących.
Podejmując te zadania, rodzina uczestniczy w potrójnym urzędzie Chrystusa –
nauczyciela, kapłana i pasterza.
Rodzina realizuje misję
nauczania jako wspólnota ewangelizowana i ewangelizująca. Sama przyjmuje słowo
Boże, żyje Pismem Świętym, wsłuchuje się w nauczanie Kościoła, ale i przekazuje
to słowo wszystkim poszukującym. Dlatego tak ważną rolę formacyjną w rodzinie
spełnia lektura Pisma Świętego, czytanie dokumentów kościelnych, książek
religijnych i prasy
katolickiej.
Rodzina spełnia zadania
wychowawcze, przede wszystkim przez dawania dobrego przykładu, przyznawanie się
do błędów, unikanie fałszywych kompromisów i uczenie dzieci szeroko pojętej
odpowiedzialności. Wychowanie religijne i katecheza udzielana przez matkę,
ojca, babcię, dziadka i starsze rodzeństwo czynią z rodziny prawdziwą wspólnotę
wiary. Rodzice mają prawo wybrać dla dzieci taki model wychowania moralnego i religijnego,
który odpowiada ich własnym przekonaniom! Względem tych praw i obowiązków
społeczności wyższego rzędu, takie jak Kościół i państwo, spełniają rolę pomocniczą.
W rodzinie realizuje się posługa liturgiczna przez
kapłaństwo powszechne ojca, matki, dzieci oraz innych krewnych (KKK 1657).
Każdy spełnia w rodzinie charakterystyczne dla siebie zadania. W praktyce polega
to na świadomym i aktywnym uczestnictwie w Eucharystii, w sakramencie pokuty i
pojednania oraz w innych sakramentach. Ważnym zadaniem jest praktykowanie
modlitwy małżeńskiej i rodzinnej, wspólnotowe świętowanie niedzieli, jubileuszy,
rocznic rodzinnych, uroczystości kościelnych i rodzinnych, a także codzienna
ofiara z siebie oraz wspólnotowe dźwiganie krzyża cierpienia, trosk i
niedogodności.
Coraz ważniejszym zadaniem rodziny jest mądre
wykorzystywanie czasu wolnego, który został człowiekowi dany dla odpoczynku,
ale i wszechstronnego rozwoju w sferze szeroko pojętej kultury. Bardzo ważne
jest wspólne spędzanie czasu oraz dyskusja na temat przeczytanych treści,
obejrzanych programów, sztuk teatralnych lub filmów. Coraz większego znaczenia
nabiera umiejętność roztropnego i krytycznego korzystania z Internetu.
Zadania pasterskie rodzina
realizuje poprzez praktykowanie ducha służby oraz przezwyciężanie niezgody,
niewierności i zazdrości. Realizacja przykazania miłości i służby dokonuje się
najpierw wobec najbliższych, a potem wobec innych rodzin tworzących środowisko
parafialne (por. FC 56-71). Rodzina jest też naturalnym środowiskiem, które
może stać się szkołą poświęcenia, przezwyciężania egoizmu oraz niesienia pomocy
ubogim i potrzebującym. W rodzinie człowiek uczy się kierować swoim życiem
według zamysłu Bożego, a także uczy się posłuszeństwa i odpowiedzialności za
siebie i innych. W rodzinie również uczymy się troski o środowisko naturalne,
integralnej ekologii i odpowiedzialności za przyszłość świata.
Rodzina
drogą do świętości
Życie w małżeństwie i
rodzinie jest dla zdecydowanej większości chrześcijan drogą, na której
realizują oni swoje wezwanie do świętości i uczestniczą w życiu i misji
Kościoła. W ciągu wieków zapewne wiele małżeństw i rodzin żyło w świętości. Również
dzisiaj nie brakuje ludzi głębokiej wiary, którzy w małżeństwie i rodzinie
zmierzają do świętości przez sumienne i pełne oddania spełnianie swoich
obowiązków. Papież Franciszek nazwał ich świętymi z sąsiedztwa. Świętość
niektórych z nich została potwierdzona przez Kościół, aby byli dla nas
przykładem i pomocą.
Biblia wskazuje na
świętych małżonków, takich jak Elżbieta i Zachariasz, rodziców św. Jana
Chrzciciela a Tradycja pokazuje nam przykład Anny i Joachima, rodziców Matki
Bożej. Wielu małżonków wynoszono na ołtarze, ale dopiero św. Jan Paweł II,
papież rodziny, w 2001 roku beatyfikował małżeństwo Marię i Luigiego Beltrame
Quatrocchich, wskazując, że osiągnęli świętość właśnie w życiu rodzinnym i
małżeńskim. Była to pierwsza w historii beatyfikacja małżonków dokonana w tym
samym czasie i jednym aktem. W 2008 roku w Lisieux odbyła się beatyfikacja
Zelii i Ludwika Martin, rodziców św. Teresy od Dzieciątka Jezus.
W Polsce mamy nadzieję
na beatyfikację rodziny Wiktorii i Józefa Ulmów wraz z ich siedmiorgiem dzieci,
z których jedno żyło pod sercem matki. Mieszkali oni w Markowej na Podkarpaciu.
W czasie II wojny światowej bezinteresownie udzielili schronienia Żydom za co ponieśli
męczeńską śmierć, gdyż wyżej od własnych spraw cenili wierność przykazaniu
miłości Boga i bliźniego. Rozpoczął się także proces beatyfikacyjny Emilii i
Karola Wojtyłów, rodziców św. Jana Pawła II.
Przykłady świętych
małżonków i rodzin przekonują, że pomimo trudnych okoliczności i kryzysu
wartości, można pozostać wiernym Bogu, wspierać się wzajemnie w rodzinie i
przez to być również uczciwym i dobrym człowiekiem. Papież Franciszek przypomniał
tę prawdę w posynodalnej adhortacji apostolskiej Amoris laetitia, którą
rozpoczął takimi słowami: radość przeżywana w rodzinach jest także radością
Kościoła… Pomimo licznych oznak kryzysu małżeństwa, pragnienie rodziny jest
stale żywe, zwłaszcza wśród ludzi młodych i motywuje Kościół (AL 1).
Dlatego chrześcijańskie nauczanie na temat rodziny jest dobrą nowiną, która
niesie światu nadzieję i wskazuje drogę odnowy.
Z tego też powodu Kościół
uznaje troskę o rodziny za jedno ze swych najistotniejszych zadań, za pierwszą
i z wielu względów najważniejszą drogę posłannictwa i posługi (LdR 1-2).
Pomoc duszpasterska jest niezbędna najpierw wobec tych osób, które znają
wartość rodziny i chcą pozostawać wierne nauczaniu kościelnemu, ale również
potrzebują tej pomocy rodziny, które są zagubione, poszukują prawdy lub
napotykają na przeszkody w realizacji swojego powołania. Każdy kto szczerze
pragnie Boga i otwiera się na wspólnotę Kościoła, powinien zostać przyjęty.
Takie osoby wymagają także towarzyszenia i rozeznawania w dochodzeniu do prawdy
oraz integracji ze wspólnotą wiary (por. AL 291-312).
Zakończmy nasze
rozważanie słowami modlitwy do Świętej Rodziny z adhortacji Amoris laetitia:
Święta Rodzino z
Nazaretu,
Niech nigdy więcej w
naszych rodzinach
Nikt nie doświadcza
przemocy, zamknięcia i podziałów:
Ktokolwiek został
zraniony albo zgorszony,
niech szybko zazna
pocieszenia i uleczenia.
Święta Rodzino z
Nazaretu,
Przywróć wszystkim
świadomość
Sakralnego i
nienaruszalnego charakteru rodziny,
Jej piękna w Bożym
zamyśle.
Jezu, Maryjo i
Józefie,
Usłyszcie,
wysłuchajcie naszego błagania! Amen(AL 325).
Niech czas Bożego
Narodzenia przyniesie pokój i radość naszym rodzinom. Z modlitwą i
błogosławieństwem
Bp Wiesław
Śmigiel
Przewodniczący
Rady ds. Rodziny KEP
Toruń, 26 grudnia 2021 r.